Nieuws

Bewegen en positieve gezondheid, wat is de relatie?

01-03-2025

Bewegen, sport en spiertraining hebben een enorme invloed op de zes dimensies van het Positieve Gezondheid model van Machteld Huber. Hier is een overzicht per dimensie, inclusief een compacte onderbouwing over het thema.

1. Lichaamsfuncties (fysieke gezondheid)

Bewegen en spiertraining verbeteren:

Hart- en longfunctie (lagere bloeddruk, betere doorbloeding, hogere zuurstofopname).
Spierkracht en botdichtheid (voorkomt sarcopenie en osteoporose, vooral bij ouderen).
Immuunsysteem (meer afweer tegen infecties en ontstekingen).
Hormonale balans (positieve invloed op insuline, cortisol, testosteron en groeihormoon).

Onderbouwing: Regelmatige lichaamsbeweging vermindert het risico op chronische ziekten zoals diabetes type 2 (-58%), hart- en vaatziekten (-35%) en sommige vormen van kanker (-20-30%). (1, 2, 3)

2. Mentaal welbevinden (psychische gezondheid)

Bewegen heeft een directe invloed op het brein:

Vermindert stress (verlaagt cortisol, verhoogt endorfines en serotonine).
Helpt tegen depressie en angst (even effectief als medicatie bij milde tot matige depressie).
Verbetert cognitieve functies (geheugen, concentratie, besluitvorming).

Onderbouwing: Onderzoek toont aan dat sporten de hippocampus (geheugenregulatie) vergroot en de kans op dementie tot 30% vermindert (4).

3. Zingeving (gevoel van betekenis en doel)

Regelmatig sporten en bewegen:

Vergroot het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde.
Geeft structuur en doelen (denk aan hardloopdoelen of sportschema’s).
Creëert gemeenschapsgevoel (sportclubs, groepstrainingen, vrijwilligerswerk in sport).

Onderbouwing: Mensen die sporten, ervaren meer levensvreugde en veerkracht. Vooral groepssport en buiten bewegen versterken het gevoel van zingeving (5).

4. Kwaliteit van leven (tevredenheid en geluk)

Sport en beweging verhogen:

Geluksgevoel door verhoogde endorfines en serotonine.
Betere slaapkwaliteit en energieniveau overdag.
Meer sociale interactie, wat eenzaamheid tegengaat.

Onderbouwing: Mensen die regelmatig bewegen, scoren tot 25% hoger op levenskwaliteit-metingen en rapporteren minder stress en vermoeidheid (6).

5. Meedoen (sociale participatie)

Bewegen en sport zorgen voor:

Meer sociale verbindingen (teamsport, gezamenlijke wandelingen, sportscholen).
Inclusiviteit (sportprogramma’s voor ouderen, mensen met een beperking of lage SES-groepen).
Betere integratie (sport als middel voor integratie en sociale cohesie).

Onderbouwing: Sport is een bewezen methode om sociale ongelijkheid te verminderen en betrokkenheid bij de samenleving te vergroten (5).

6. Dagelijks functioneren (zelfstandigheid en regie)

Bewegen helpt bij:

Mobiliteit en zelfstandigheid (minder afhankelijkheid van zorg).
Hogere productiviteit op het werk (lager ziekteverzuim, betere focus).
Minder zorgkosten (preventieve werking voorkomt chronische aandoeningen).

Onderbouwing: Werkenden die sporten hebben tot 40% minder ziekteverzuim en zijn productiever (7).

Bewegen en Positieve Gezondheid: de relatie en aandachtspunten

Gezien deze brede impact van beweging is het essentieel dat beweging wordt gestimuleerd op alle niveaus. Individuen kunnen baat hebben bij meer dagelijkse beweegmomenten, meer wekelijkse sportmomenten en bewustwording van het effect ervan op hun gezondheid. Professionals in de zorg, sport en welzijn kunnen een belangrijke rol spelen in het integreren van beweging in hun praktijk en in het begeleiden/adviseren van mensen naar een actievere leefstijl. Organisaties kunnen werkplekken en structuren zo inrichten dat beweging wordt gestimuleerd, bijvoorbeeld door actieve pauzes en sportfaciliteiten aan te bieden. Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid om toegankelijke en laagdrempelige beweegprogramma’s beschikbaar te stellen zodat iedereen mee kan doen, bewustwording te stimuleren, de omgeving beweegvriendelijk en uitnodigend te maken, met speciale aandacht voor kwetsbare doelgroepen. De overheid kan hierin ondersteunen door beleid te ontwikkelen dat beweging op lange termijn integreert in preventieve gezondheidsstrategieën en door infrastructuur en subsidies beschikbaar te stellen die een gezonde leefstijl bevorderen.

Het is duidelijk dat beweging niet alleen een individueel gezondheidsvoordeel biedt, maar ook een maatschappelijke noodzaak is. Door in te zetten op een actieve leefstijl kunnen we niet alleen de gezondheid en het welzijn van individuen verbeteren, maar ook bijdragen aan een socialere, vitalere en economisch sterkere samenleving.

Bronnen;

Terug naar overzicht